De verschijnselen (symptomen) van voedselallergie ontstaan na contact met het allergeen. Deze verschijnselen zijn onder andere:

• Opzwellen of jeuken van het gezicht, de lippen, tong of oogleden. Dit komt doordat het lichaam histamine aanmaakt. 
• Braken, diarree.
• Verstopte neus, piepende ademhaling, kortademigheid. 
• In ernstige gevallen raakt het hele lichaam in een shock. Dat heet anafylaxie, of anafylactische shock. Anafylaxie kan levensbedreigend zijn.

Voedselallergie kan dus verspreid over het hele lichaam klachten geven. In het overzicht hieronder staan de meeste klachten per orgaan. Je hoeft voor het examen niet alle allergische reacties te herkennen. Je moet je wel bewust zijn van de ernst van bepaalde allergische reacties, zoals anafylaxie (daarover lees je onder het overzicht meer).

Wat is anafylaxie?

Anafylaxie of anafylactische shock is een plotseling optredende reactie. In korte tijd, vaak binnen enkele minuten tot een uur, reageert het lichaam overgevoelig op bijvoorbeeld een voedingsmiddel, geneesmiddel, insectensteek of insectenbeet. Mensen kunnen overlijden aan anafylaxie.

• Mensen die de aanleg hebben om allergisch te reageren en mensen die al eerder een ernstige reactie op voeding hebben meegemaakt, hebben kans op een anafylactische reactie. In principe kan iemand op elk voedingsmiddel reageren. 
• Anafylaxie komt het meest voor bij ei, pinda’s, noten en zaden, vis en schaaldieren. 
• Een anafylactische reactie op koemelk komt vaker voor bij (jonge) kinderen dan bij volwassenen.

Hoe herken je anafylaxie?

Een anafylactische reactie kan beginnen met een onbestemd gevoel en bijvoorbeeld huidreacties als jeuk, galbulten, roodheid en zwelling van handen, lippen, gezicht en oogleden. Vaak zijn er ook maagdarmklachten, zoals buikkramp, misselijkheid, braken en diarree. 

Levensbedreigend wordt de reactie als de luchtwegen en het hart- en vaatstelsel mee gaan doen. Dit leidt tot zwellingen van tong en keel, blauwe lippen, moeilijke ademhaling, moeizaam spreken, hese stem, aanhoudend hoesten, daling van de bloeddruk en uiteindelijk bewusteloosheid. Dit heet een anafylactische shock. Gelukkig komt deze zelden voor. 

• De klachten en de volgorde waarin ze voorkomen, verschillen per persoon. 
• Niet alle genoemde klachten komen altijd voor. 
• De tijd tussen het eten van voedsel en de reactie varieert. Meestal treden de eerste symptomen binnen een paar minuten op. Als regel geldt: hoe sneller de reactie optreedt, hoe ernstiger de reactie is.

Wat kun je doen bij anafylaxie?

Ernstige reacties moeten met adrenaline worden behandeld. Dit gebeurt met een adrenalinepen (EpiPen, JEXT of Anapen). Deze behandeling kan levensreddend zijn. In het bedrijf hoeft geen voorraad adrenalinepennen aanwezig te zijn. Gasten of klanten met heftige allergieverschijnselen dragen vaak zelf al een pen bij zich. 

Het is wel belangrijk dat je weet wat er gedaan moet worden in zo'n extreme situatie:

• Bel bij zware allergische reacties altijd 112.
• Onderzoek of een persoon met een zware allergische reactie een adrenalinepen bij zich draagt. Zo ja: dien de pen in overleg met de allergische persoon, als dat nog kan, toe.